مطالعه وقوع انقلاب مشروطه ایران به روش تاریخی-تطبیقی

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 استادیار گروه تاریخ و جامعه شناسی دانشگاه محقق اردبیلی

2 دانشجوی دکترای جامعه شناسی فرهنگی گروه علوم اجتماعی دانشکده علوم اجتماعی ارتباطات و رسانه دانشگاه آراد اسلامی واحد تهران مرکزی

3 دانشجوی دکترای جامعه شناسی سیاسی دانشکده علوم ؛ دانشگاه آزاد اسلامی واحد قم، ایران.

4 دانشجوی دکتری تاریخ، دانشگاه تربیت مدرس، تهران، ایران.

10.22098/cpa.2024.14346.1028

چکیده

زمینه و هدف: انقلاب مفهومی کلان و تابعی از عوامل ساختاری-عاملیتی است. انقلاب مشروطه قبل از هر چیزی، یک مفهومی فرهنگی-اجتماعی بوده که در فرایند تاریخی خود را بازنمایی کرده است. هدف اصلی پژوهش مطالعه وقوع انقلاب مشروطه ایران از منظر میدان نظری پیربوردیو است. پژوهش حاضر، با مراجعه به آثار تاریخی در پی فهم ریشه‌های تاریخی-جامعه شناختی انقلاب مشروطه است.
روش‌شناسی: روش تحقیق از نوع تاریخی، ابزار آن داده‌های تاریخی (مقالات، کتاب تألیفی، ترجمه) بوده است.
یافته‌ها: بر این اساس نتایج نشان می‌دهد که عوامل فرهنگی (رسانه‌های جمعی، صنعت نوشتار، نوسازی نهادهای فرهنگی، ظهور نهاد آموزشی-فرهنگی، فروپاشی فره ایزدی شاه)؛ اجتماعی (سرمایه اجتماعی، تحولات جمعیتی، پا گرفتن پاتوق اجتماعی، آنومی اجتماعی، فساد اجتماعی، نارضایتی اجتماعی)؛ روانی (رادیکال شدن جامعه آنومی روانی، نوسازی روانی)؛ اقتصادی (آنومی اقتصادی، شکاف ساختاری طبقاتی)، سیاسی (شکاف دولت-ملت، بحران ساختار سیاسی، نوسازی سیاسی، آنومی سیاسی و استبداد شاهی) در ظهور انقلاب مشروطه و وقوع آن در جامعه ایرانی بر مبنای نظریه میدان اجتماعی-فرهنگی-سیاسی و روانی بوردیو تأثیر داشته است.
نتیجه‌گیری: به‌طورکلی این انقلاب ازلحاظ فرهنگی تحت تأثیر عاملیت (فردی) و از لحاظ اجتماعی تحت تأثیر ساختار (کلان) با محوریت قانون و نظم سیاسی-فرهنگی اتفاق افتاده است.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Studying the occurrence of Iran's constitutional revolution by historical-adaptive method

نویسندگان [English]

  • taha ashayeri 1
  • Tahereh Jahanparvar 2
  • elha,m hosseinzadeh 3
  • mohamadd hassan naderi 4
1 assistant professor of history and sociology,university of mohaghegh ardabili
2 Ph.D. student of Cultural Sociology, Department of Social Sciences, Faculty of Social Sciences, Communication and Media, Arad Islamic University, Tehran markazi
3 Ph.D. student of political Sociology, Faculty of Social Sciences, Islamic Azad University, ghom, Iran. 0009-000798067949
4 PhD student in history, Tarbiat Modares University, Tehran, Iran. 0000-0002-2213-2616
چکیده [English]

Context and Purpose: Revolution is a macro concept and a function of structural-functional factors. The constitutional revolution is, before anything else, a socio-cultural concept that has represented itself in the historical process. The main goal of the research is to study the occurrence of Iran's constitutional revolution from the perspective of Pierre Bourdieu's theoretical field. The current research, by referring to historical works, seeks to understand the historical-sociological roots of the constitutional revolution.
Methodology: The historical research method was the historical data (articles, authored book, translation).
Findings: the results show that cultural factors (mass media, writing industry, modernization of cultural institutions, the emergence of cultural-educational institutions, the collapse of Farah Yazidi Shah); social (social capital, demographic changes, social hangout, social anomie, social corruption, social dissatisfaction); Psychological (radicalization of psychological anomie society, psychological modernization); economic (economic anomie, structural class gap), political (nation-state gap, political structure crisis, political modernization, political anomie and royal tyranny) in the emergence of the constitutional revolution and its occurrence in Iranian society based on the theory of socio-cultural-political field and Bourdieu's psychology has had an impact.
Conclusion: In general, this revolution has happened culturally under the influence of (individual) agency and socially under the influence of (macro) structure centered on law and political-cultural order.

کلیدواژه‌ها [English]

  • constitutional revolution
  • cultural anomie
  • cultural capital
  • comparative-historical method