سلطان و وظایف وی از دیدگاه سیاست‌نامه‌نویسان دورۀ قاجار

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

گروه تاریخ. دانشکده علوم اجتماعی. دانشگاه محقق اردبیلی. اردبیل. ایران

10.22098/cpa.2023.13852.1017

چکیده

زمینه و هدف: سیاست‌نامه و شریعت‌نامه نویسان دوره اول قاجار در پیوند با سنت سیاست‌نامه نویسی ایرانی، بعدازاینکه به لزوم سلطنت و پادشاهی و مقام وی در جهان به‌عنوان ظلّ‌ الله اشاره نموده‌اند، کارکردها و وظایفی برای وی تعریف و مشخص نموده‌اند تا شاه با کاربست آن‌ها، شایستۀ مقام ظلّ اللهی و سلطنت گردد. این کارکردها تکرار همان وظایف شاه در اندیشه ایران باستان و دوره ایران اسلامی هست، که با توجه به اقتضائات دوران قاجار، تکرار و بازنویسی شده‌اند.
روش‌شناسی: این پژوهش به روش تاریخی با رویکرد کیفی و با تکیه‌بر منابع کتابخانه‌ای و مراجعه به منابع تاریخی به‌خصوص سیاست‌نامه‌های دورۀ اول قاجار انجام‌شده است.
یافته‌ها: یافته‌های پژوهش نشان می‌دهد که سلطنت و وظایف آن بحث محوری سیاست‌نامه‌های دورۀ اول قاجار است. ازنظر اندیشه‌ورزان دورۀ قاجار سلطان شیعه، جانشین و سایۀ خداوند درروی زمین است، اما برای حفظ این جایگاه و به دست آوردن مشروعیت می‌بایست یک مجموعه از وظایف مخصوص جایگاه خود را انجام می‌داد.
نتیجه‌گیری: سیاست‌نامه نویسان این دوره با نظریه‌پردازی در حوزۀ سلطنت، تلاش داشتند تا با برکشیدن جایگاه سلطان و مقام قُدسی بخشیدن به وی، او را جانشین پیامبر و امامان شیعه معرفی نمایند. اما ازنظر آنان این مقام ابدی و پایدار نبود، بلکه مستلزم انجام کارکردهای ویژه‌ای بود که عدالت و دادگری در کانون و محور این وظایف قرار داشت.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Sultan and His Duties from the Point of View of Policy Writers of the Qajar Period

نویسنده [English]

  • Jafar Aghazadeh
Department of History. Faculty of Social Science. University of Mohaghegh Ardabili
چکیده [English]

Context and purpose: The policy writings and Shariat writings of the first Qajar period, in connection with the tradition of Iranian policy writing, after pointing out the necessity of the monarchy and his position in the world as God, defined and specified his functions and duties so that the king could use them. , worthy of the position of God's shadow and kingship. These functions are the repetition of the same functions of the king in the thought of ancient Iran and Islamic Iran, which have been repeated and rewritten according to the requirements of the Qajar era.
Methodology: This research has been conducted in a historical method with a qualitative approach, relying on library sources and referring to historical sources, especially the policies of the first Qajar period.
Findings: The findings of the research show that the monarchy and its duties are the central discussion of the policies of the first Qajar period. According to the thinkers of the Qajar period, the Shiite sultan is the successor and shadow of God on earth, but in order to maintain this position and gain legitimacy, he had to perform a set of duties specific to his position.
Conclusion: Politicians of this period, by theorizing in the field of monarchy, tried to introduce him as the successor of the Prophet and Shia imams by removing the position of the sultan and giving him the sacred position. However, according to them, this position was not eternal and stable, but required the performance of special functions, where justice and justice were at the center of these duties.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Qajar period
  • monarchy
  • royal duties and functions
  • justice
  • legitimacy